6 lutego 2010, godz. 17.00 - "Chopin jakiego nie znacie" koncert inaugurujący Rok Chopinowski w MCK

Pomysł wykonywania Koncertu fortepianowego f-moll w kameralnym składzie może dziwić, ale sięga czasów samego Chopina. To właśnie w takiej wersji, na fortepian z kwintetem lub kwartetem smyczkowym, wykonywał je kompozytor w salonach warszawskiej arystokracji. Błyskotliwy i uczuciowy zarazem Koncert f-moll należy do jednego z najbardziej ulubionych utworów i dla wykonawców i dla słuchaczy. Każdy takt tej muzyki od razu zapada w pamięć, jak chociażby przepiękne, nokturnowo - liryczne Larghetto napisane pod wpływem uczucia Chopina do Konstancji Gładkowskiej, czy taneczne rondo oparte na rytmach kujawiaka i mazura. Po romantyczne dzieło sięgnąli tym razem kameraliści rzeszowscy oraz znakomity młody pianista - Piotr Kościk, student Universität für Musik und darstellende Kunst w Wiedniu.
Podczas Koncertu usłyszymy także Fantazję f-moll op. 49, która należy do szczytowych osiągnięć twórczych Chopina. Uznana powszechnie za arcydzieło doczekała się szeregu znakomitych interpretacji pianistycznych m.in. w wykonaniu Claudio Arrau, Myra Hess, Solomon, Arturo Benedetti Michelangeli i Murray Perahia. Utwór fascynuje kolejne pokolenia artystów, muzykologów i melomanów. Trudno jednoznacznie "rozszyfrować" jego formę i artystyczne przesłanie. Z listów Chopina wiemy jednak, że nazwy "fantazja" używał dla opisania utworów wyłamujących się z kanonu jednoznacznie określonych gatunków. Niewątpliwie w tym właśnie określeniu mieści się wolność od artystycznych reguł i romantyczna ekspresja.

W programie:
Fantazja f-moll op. 49 oraz sherzo nr 1 h-moll op.20
Koncert fortepianowy nr 2, f-moll op.21 - na kwintet i fortepian

Wystąpią:
Piotr Kościk - fortepian
Robert Naściszewski - skrzypce
Orest Telwach - skrzypce
Elena Perepeluk - altówka
Anna Naściszewska - wiolonczela
Sławomir Ujek - kontrabas
Łukasz Rusin - prowadzenie koncertu

Z biografii kompozytora

Koncert fortepianowy f-moll
17-letni Fryderyk Chopin wprowadził się wraz z rodzicami i siostrami Ludwiką i Izabelą do mieszkania w Pałacu Krasińskich w 1827 r., po śmierci najmłodszej córki państwa Chopinów, Emilii. Mieszkał tam do 2 listopada 1830 r., do dnia, w którym opuścił Polskę, jak się później okazało na zawsze.
W mieszkaniu tym znajdował się również słynny Salonik Chopinów, zrekonstruowany w 1960 roku i dzisiaj dostępny do zwiedzania. Warunki panujące w tym mieszkaniu przy Krakowskim Przedmieściu 5 odpowiadały młodemu Fryderykowi. To tam latach 1827 - 1830 powstały Koncerty Fortepianowe Fryderyka Chopina, e-moll op. 11 i f-moll op. 21, które wykonano po raz pierwszy z akompaniamentem kwintetu, właśnie w Saloniku Chopinów.
Koncerty były pierwszymi znaczącymi utworami, które powstały po ukończeniu przez Chopina studiów. Oba zostały zaprezentowane w Saloniku w gronie elity muzycznej Warszawy oraz przyjaciół kompozytora. W Saloniku Chopinów bywali koledzy i przyjaciele Fryderyka z Liceum Warszawskiego i Szkoły Głównej Muzyki, pensjonariusze i znajomi państwa Chopinów. Częstym gościem był także Wojciech Żywny, pierwszy nauczyciel gry na fortepianie Fryderyka Chopina.
Z zachowanych listów kompozytora do Tytusa Woyciechowskiego wynika, że Koncerty powstały pod wpływem pierwszej miłości Chopina, czego dowodem są przede wszystkim drugie części (Larghetta). W listach Chopin określał je jako Adagia, co mogło mieć związek z tym, że wówczas wszystkie wolne części koncertów i sonat tak nazywano. "Bo ja już może na nieszczęście mam swój ideał, któremu wiernie, nie mówiąc z nim, już pół roku służę, który mi się śni, na pamiątkę którego stanęło adagio do mojego koncertu..." - pisał Chopin o swej miłości do Konstancji Gładkowskiej, wyjaśniając ideę powstania Koncertu f-moll.
Próba Koncertu f-moll odbyła się w saloniku 3 marca 1830 roku. "Powszechny Dziennik Krajowy" z dnia następnego donosił: "Między słuchaczami płci obojej byli znawcy i amatorowie i artyści, był także Kurpiński i Elsner. [...] Stary jego nauczyciel na fortepianie [Żywny] siedział do łez rozrzewniony. Elsner jaśniał cały radością [...] Kurpiński już w końcu nawet sam młodemu artyście dyrygował orkiestrą".
17 marca odbył się pierwszy publiczny koncert Chopina, w Teatrze Narodowym. Był gorąco oczekiwany - wykupiono wszystkie miejsca. Chopin grał Koncert f-moll i Fantazję A-dur na tematy polskie. Orkiestrą dyrygował Kurpiński. Zarówno przyjęcie przez publiczność jak i recenzje były entuzjastyczne. W następnych dniach liczba pochwał i wyrazów uznani przeszła wszelkie oczekiwania. Porównywano od razu Chopina do największych kompozytorów, w tym do Mozarta.


Fantazja f-moll op. 49
"Dziś skończyłem Fantazję - i niebo piękne, smutno mi na sercu - ale to nic nie szkodzi. Żeby inaczej było, może by moja egzystencja nikomu na nic się nie przydała. Schowajmy się na po śmierci".
(Chopin)
Fantazja f-moll to dzieło szeroko rozbudowane, wpisujące się w krąg takich gatunków epicko-dramatycznych Chopina, jak przede wszystkim ballady i scherza. Jednak zajmuje pomiędzy nimi miejsce odrębne, wyjątkowe. Jeśli nie liczyć modnych w czasach kompozytora dość błahych fantazji, pisanych na tematy operowe czy inne (w rodzaju potpourri), to Fantazję f-moll Chopina natychmiast postrzegamy jako dzieło odwołujące się do najwspanialszych, najambitniejszych tradycji - fortepianowych fantazji Mozarta i Wanderer-Fantasie Schuberta.
Fantazja f-moll została ukończona i opublikowana w 1841 r. Swoją narracją "wciąga" konsekwentnie słuchacza w szeroko rozbudowaną muzyczną opowieść. Czy potrafimy odpowiedzieć na pytanie: o czym jest ta opowieść? W wielu interpretacjach komentatorów pojawia się przekonanie, że dzieło Chopina może być echem improwizowania na tematy narodowe (niektóre wątki melodyczne Fantazji na to wskazują). Tak więc Fantazja f-moll niosłaby zdecydowane przesłanie patriotyczne, prowadząc od tonu elegijnego na początku utworu aż do akcentów triumfalnych w końcowej kulminacji.
W budowie tej fascynującej kompozycji odnajdziemy zarówno momenty ujęte bardzo ściśle (poszczególne tematy), jak i bardziej swobodne, bliskie improwizacji (zwłaszcza odcinki figuracyjne). Możliwe są oczywiście inne interpretacje tego dzieła, będącego prawdziwym wyzwaniem dla wykonawców.

Koncert "Chopin jakiego nie znacie"
• Termin: 6 lutego 2010, godz. 17.00
• Miejsce: Duża Scena, Mościckie Centrum Kultury w Tarnowie, ul. Traugutta 1,
• Bilet: 30 zł
• Rezerwacja: (014) 633 46 21