Millennium Classic - "Czas Apokalipsy" już 8 marca

8 marca 2010, 20.00
CZAS APOKALIPSY. POWRÓT 1979 (2001)
Apocalypse Now, Redux
obsada: Marlon Brando, Martin Sheen, Robert Duvall, Frederic Forrest, Dennis Hopper reżyseria: Francis Ford Coppola, scenariusz: Francis Ford Coppola, John Milius, zdjęcia: Vittorio Storaro, muzyka: Carmine Coppola, Francis Ford Coppola, Ryszard Wagner
dramat/wojenny, USA, 2001, 203 min.

TREŚĆ:
Bohaterem opowieści jest kapitan Benjamin Willard, który otrzymuje zadanie zlikwidowania pułkownika Waltera E. Kurtza, który w głębokiej puszczy wietnamskiej toczy prywatną wojnę, i który stworzył własne państwo.

MÓWI FRANCIS FORD COPPOLA
Kiedy rozpoczynałem zdjęcia do "Czasu apokalipsy" moim zamiarem było stworzenie filmu epickiego, w którym spektakularna akcja przeplatałaby się z bogactwem filozoficznych rozważań na temat wojennych mitów. Jednak już wiosną 1979 roku całą ekipę ogarnęło przerażenie: film wydawał się zbyt długi, zbyt niezrozumiały i wbrew regułom gatunku nie kończył się wcale klasyczną bitwą. Groziła nam katastrofa finansowa. Zastawiłem wszystko, co miałem, żeby pokryć dodatkowe koszty w wysokości 16 milionów dolarów. Dziennikarze nieustannie dopytywali się kiedy nastąpi apokalipsa, postanowiliśmy więc pójść w kierunku, który - jak nam się wydawało - mógł zadowolić ówczesnego przeciętnego widza: skoncentrowaliśmy się na podróży w górę rzeki, starając się utrzymać film w konwencji kina wojennego.

Po z górą dwudziestu latach od zakończenia zdjęć obejrzałem "Czas apokalipsy" w telewizji. Byłem zaskoczony, że film - uznany w dniu premiery za tak odważny i szokujący - wydał mi się teraz co najmniej stonowany, biorąc pod uwagę to, na co przygotowana jest dzisiejsza publiczność. Ów fakt, w połączeniu z telefonami jakie całymi latami odbierałem od ludzi którzy widzieli oryginalną, czterogodzinną wersję filmu sprawił, iż postanowiłem na nowo zmontować "Czas apokalipsy".

Począwszy od marca 2000 roku, przez sześć miesięcy kleiliśmy nową wersję filmu. Zamiast po prostu wmontować sceny wycięte podczas oryginalnego montażu, stworzyliśmy go od początku z oryginalnych, nie zmontowanych materiałów.

Tym razem nie pracowaliśmy pod presją, mogliśmy więc poświęcić więcej uwagi poszczególnym wątkom, zwłaszcza kwestiom związanym z wojenną moralnością. Wydaje mi się, że każdy film wojenny siłą rzeczy staje się filmem antywojennym. Mój film jest jednak raczej wymierzony w kłamstwa związane z wojną niż w samą wojnę: przeraża mnie to jak nasza kultura potrafi kłamać na temat wydarzeń z pola bitwy; przeraża mnie, że wszelkie wojenne zbrodnie mogą być przedstawiane jako moralne i że to wszystko nakręca wojenną spiralę. Jest o tym mowa w oryginalnym scenariuszu Johna Milliusa: "Uczą chłopców zrzucać ogień na ludzi, ale nie pozwalają im bazgrać "dupa" na swoich samolotach." Joseph Conrad ujmuje to następująco: "Nie znoszę odoru kłamstwa."

Nowa, kompletna i ostateczna wersja "Czasu apokalipsy" niesie to przesłanie wszystkim młodym ludziom - chłopcom i dziewczętom - którym każe się moralnie funkcjonować w niemoralnym świecie. Film jest dłuższy o 49 minut nie pokazywanych dotąd scen; jest wierniejszy oryginalnemu zamysłowi, zabawniejszy, bardziej szalony, bardziej sexy, bardziej romantyczny, a także ostrzejszy politycznie. Nowy materiał rozłożony jest równomiernie. Wśród dodanych scen znalazła się m.in. sekwencja na francuskiej plantacji, poszerzona sekwencja z króliczkami Playboya, nowe sceny na łodzi patrolowej u progu wyprawy w górę rzeki oraz nowa scena z Marlonem Brando, która nie mogła być wyemitowana 20 lat temu ponieważ jasno dowodzi w jaki sposób okłamywano amerykańską opinię publiczną.

W przypadku nowej wersji "Czasu apokalipsy" - "Apocalypse Now Redux" - moim celem było stworzenie bogatszego, pełniejszego i bardziej złożonego obrazu, który, podobnie jak oryginał, pozwoli widzom doświadczyć czym naprawdę był Wietnam: przybliży im szaleństwo, upojenie, horror, zmysłowość i moralne dylematy tej najbardziej surrealistycznej i koszmarnej wojny Ameryki. - Francis Ford Coppola maj 2001

O FILMIE
Film "Apocalypse Now Redux", w którym główne role zagrali Marlon Brando, Robert Duvall, Martin Sheen, Laurence Fishburne, Dennis Hopper oraz Harrison Ford, jest luźną adaptacją klasycznej już noweli Josepha Conrada "Jądro ciemności", której akcja została przeniesiona w czasy wojny w Wietnamie. Film koncentruje się na podróży kapitana Willarda (Sheen) - oficera amerykańskiego wywiadu - wysłanego w głąb Kambodży z niebezpieczną misją "bezwzględnego wyeliminowania" dezertera z armii, pułkownika Kurtza (Brando), który zbuntował się przeciw kontroli przełożonych dając się ponieść własnemu szaleństwu. Potężny i enigmatyczny Kurtz o wyglądzie Buddy króluje w odległym zakątku dżungli nad grupką tubylców, w siedzibie przyozdobionej odciętymi głowami i wiszącymi, gnijącymi ciałami.

Podróżując w górę rzeki kapitan Willard poznaje porucznika Kilgore'a (Duvall), który przy dźwiękach "Walkirii" Wagnera prowadzi szwadron helikopterów do walki i organizuje zawody w surfingu podczas gdy wróg ostrzeliwuje wybrzeże. To on umieszcza Willarda w wojskowej łodzi patrolowej, której czteroosobowa załoga tworzy swoisty mikrokosmos amerykańskiej armii. Ciemnoskóry dowódca Chief Philips (Albert Hall) to były taksówkarz próbujący uchronić swoją jednostkę przed zatonięciem, a swoich podwładnych przed narkotykowym obłędem. Chef, nowoorleański kucharz (Frederic Forrest), zaciągnął się do marynarki w nadziei, że jada się tam lepiej niż w piechocie. Jest jeszcze Clean, ciemnoskóry nastolatek z Bronxu (w tej roli 14-letni Laurence Fishburne) i Lance (Sam Bottoms), kalifornijski surfer, porwany przez wojenną zawieruchę. Zagłębiając się w terytorium Kambodży zagłębiają się jednocześnie w otchłań iluzji i wszechogarniającego szaleństwa i poznają najciemniejsze zakamarki ludzkiego serca.

Coppola pragnął stworzyć film, który "pozwoli widzom doświadczyć czym naprawdę był Wietnam: przybliży im szaleństwo, upojenie, horror, zmysłowość i moralne dylematy tej najbardziej surrealistycznej i koszmarnej wojny Ameryki".

NOTATKI Z PLANU
Sajgon. Cholera. Wciąż jestem tylko w Sajgonie.

W maju 1979 roku, po trzech burzliwych latach od rozpoczęcia realizacji filmu, Francis Ford Coppola zaprezentował na Festiwalu Filmowym w Cannes fragment "roboczej wersji" swojego przełomowego obrazu "Czas apokalipsy". Film zdobył następnie Złotą Palmę w Cannes, był ośmiokrotnie nominowany do Oskara (w tym w kategorii Najlepszy Film), zamknął usta sceptykom odnosząc na całym świecie kasowe sukcesy, by na koniec stać się jednym z najważniejszych i najbardziej zapadających w pamięć filmów ostatniego ćwierćwiecza.

11 maja 2001 roku, również na Festiwalu Filmowym w Cannes, Coppola zaprezentował nową wersję "Czasu apokalipsy" - "Apocalypse Now Redux" - w całości zmontowaną z oryginalnych materiałów zdjęciowych, dłuższą o 49 minut nie pokazywanych dotąd scen. Film został nagrodzony długą owacją na stojąco i wzbudził entuzjazm krytyków. "Apocalypse Now Redux" weszła na ekrany amerykańskich kin w sierpniu 2001 roku, 22 lata po premierze oryginalnej wersji. "Ta nowa, kompletna wersja jest zabawniejsza, bardziej szalona, bardziej sexy, bardziej romantyczna, a także ostrzejsza politycznie" - mówi Coppola - "Przekazuje dokładnie te same treści co wersja poprzednia, ale robi to w bardziej złożony i ciekawszy sposób, dzięki czemu nabierają one większej mocy." I dodaje: "Realizację pierwszej wersji filmu kończyliśmy w atmosferze intensywnych prasowych spekulacji. Pisano, że "film nigdy nie zostanie ukończony", że "to kompletna porażka", i tym podobne rzeczy. Od początku czułem, że główne przesłanie filmu, dotyczące moralności w czasach wojny, można było wyrazić lepiej. Uważałem, że niektóre dodatkowe sekwencje mogą dodać tej historii większej głębi i złożoności, a widzom umożliwić spojrzenie na nią z różnych perspektyw. Chciałem rozwinąć główny temat młodego człowieka pozostającego w sprzeczności z sytuacją, w jakiej się znalazł - nieważne, czy mowa tu o młodym chłopcu czy o młodej dziewczynie. 22 lata temu odczuwałem wielką presję nakręcenia filmu, który według ówczesnych norm byłby "zwykłym" filmem wojennym. Teraz mam okazję nadać mu nowy wymiar."

Są dwie strony ludzkiej osobowości ... jedna zabija, druga kocha.

***
KLASYKA KINA W MILLENNIUM - ZAWSZE W PONIEDZIEŁKI. BILETY – 10 ZŁ.

Dotychczas pokazaliśmy m.in.,:

"Obywatel Kane" *(1941) reż. Orson Welles
“Postrzyżyny” (1980), reż. Jiri Menzel
“Pociągi pod specjalnym nadzorem”, reż. Jitri Menzel
"Przeminęło z wiatrem"* (1939) reż. Victor Fleming
"Gabinet doktora Caligari"* (1920) reż. Robert Wiene
"Casablanca"* (1942) reż. Michael Curtiz
"Pół żartem, pół serio"* (1959) reż. Billy Wilder
“Hair" (1979) reż. Miloš Forman
“Lampart"* (1963) reż. Luchino Visconti
„Pociągi pod specjalnym nadzorem”, reż. Jiri Menzel
„400 batów”, reż. Francois Truffaut
„Mefisto”, reż. Istvan Szabo
„Persona”, reż. Ingmar Bergman
ZAPOWIEDZI 2010
BONNIE I CLYDE reż. ARTHUR PENN
ZABRISKIE POINT, reż. MICHELANGELO ANTONIONI
ŚMIER Ć W WENECJI, reż. LUCHINO VISCONTI
AMADEUSZ, reż. Milosz Forman
OSTATNIE TANGO W PARYŻU, reż. BERNADO BERTOLUCCI
POKUTA”, REŻ. TENGIZ ABUŁADZE
PUŁKOWNIK REDL”, REŻ. ISTVAN SZABO
DZIENNIK DLA MOICH DZIECI”, REŻ. MARTA MESZAROS
DERSU UZAŁA”, REŻ. AKIRA KUROSAWA
ROK SPOKOJNEGO SŁOŃCA”, REŻ. KRZYSZTOF ZANUSSI
WUJASZEK WANIA”, REŻ. ANDRIEJ KONCZAŁOWSKI
BEZ KOŃCA”, REŻ KRZYSZTOF KIEŚLOWSKI