Odpowiedzialność pracownika za podatek VAT od wystawianych faktur?
Odwiecznym problemem jest kto odpowiada za podatek VAT od wystawianych faktur, czy pracownik przedsiębiorcy, księgowa czy sam przedsiębiorca? Z jednej strony można powiedzieć, że przedsiębiorca, a z drugiej strony może się zdarzyć że nie wie on jakie faktury zostały wystawione przez pracownika, ponieważ nie ma nad tym aż takiej kontroli.
Problem pojawił się ostatnio przed Naczelnym Sądem Administracyjnym, który tym razem postanowił skierować pytanie prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W sprawie chodziło o sytuację, kiedy pracownica pewnej stacji paliw, zbierała paragony fiskalne, a następnie wystawiała do nich faktury, których nie ewidencjonowano w rejestrach sprzedaży stacji paliw. Taki proceder dokonywała w latach 2010 do 2014 roku, co zostało wykryte przez spółkę w czasie prowadzonej wewnętrznej kontroli. Przypomnijmy, iż w latach, kiedy nie było obowiązku wskazywania numeru NIP na paragonie taki proceder był spotykany i stał się też jednym z powodów, dla których wprowadzono zmiany w paragonach.
Tym samym mogło się zdarzać na przykład, iż na stacjach paliw zbierano paragony pozostawione przez klientów, a następnie wystawiano faktury na przedsiębiorców, którzy mieli zapotrzebowanie na podatek naliczony od zakupu. Proceder ten był odpłatny np. ustalane było określone wynagrodzenie za daną wartość faktur. Problem jaki się pojawia to to, kto ma odpowiadać za podatek VAT nie wykazany w rejestrach sprzedaży od wystawionych faktur. Czy powinien to być przedsiębiorca, czy pracownik? Nad taką kwestią pochylił się Naczelny Sąd Administracyjny. Dodatkowo NSA zapytał także, czy „ brak należytej staranności” po stronie przedsiębiorcy może powodować, iż odmienne będzie stanowisko TSUE. Pytania wydają się zasadne, ponieważ można analizować z kolei, czy przedsiębiorca, który zatrudnia pracownika wystawiającego faktury, powinien wdrożyć jakieś mechanizmy kontrolne jego pracy w zakresie wystawiania faktur? Jeśli jednak przedsiębiorca nie będzie wiedział, że pracownik używa jego danych to może okazać się ciężko wprowadzić system wykrywania tego.
Z punktu widzenia przedsiębiorcy wydawać by się mogło, że problem jest prosty do rozwiązania. Jeśli to pracownik wystawia faktury fałszywe, nie mające żadnego odzwierciedlenia w rzeczywistości to on powinien odpowiadać za zobowiązanie podatkowe z nich wynikających. Kiedy jednak zostanie odwrócona sytuacja, i mamy pracownika, który wystawia faktury na czyjeś polecenie, to pojawiałby się problem, gdyby uznano, że zawsze osoba wystawiająca faktury jest odpowiedzialna. Przedsiębiorcy, ale i pracownicy którzy są odpowiedzialni za wystawiania faktur będą zapewne oczekiwać z niecierpliwością na rozstrzygnięcie sprawy przed TSUE.
Autor: Patrycja Kubiesa - Doradca podatkowy, Członek Zarządu Małopolskiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych.
