155 lat kolei w Tarnowie

Już w latach trzydziestych XIX-tego wieku rozważano w Wiedniu projekty budowy linii kolejowej przebiegającej przez całą Galicję: od Brodów poprzez Lwów, Tarnów, Bochnię, Podgórze (z pominięciem Wolnego Miasta Krakowa) na Morawy i dalej do Wiednia. W latach czterdziestych wybudowano linię łączącą Wiedeń z Bohuminem. Po aneksji Krakowa przez Austrię postanowiono przedłużyć istniejącą linię Mysłowice-Kraków dalej na wschód. Z tego rodzaju postulatami występowali także galicyjscy działacze, spodziewając się, że kolej wpłynie na rozwój gospodarczy kraju. Ostatecznie przeważyły austriackie względy strategiczne: czynniki wojskowe chciały mieć linię kolejową, ułatwiającą ewentualną obronę Galicji.

Kalendarium

1840 W Stanach Galicyjskich przedłożono pierwszy projekt budowy kolei z Bochni do Lwowa. Jej trasa miała biec przez Partyń, przysiółek Łęg Tarnowski, Pawęzów, Lisią Górę, Jodłówkę do Czarnej. W tej wersji omijałaby Tarnów. W nowej sytuacji politycznej, jaka ukształtowała się po włączeniu Rzeczypospolitej Krakowskiej do monarchii habsburskiej (1846), rząd wiedeński postanowił zbudować linię kolejową z Krakowa do Lwowa.

W 1850 roku rozpoczęto przygotowania do tego przedsięwzięcia. Do 1853 roku wybudowano odcinek Bochnia - Dębica, jednak bez połączenia z Krakowem (wykonano nasypy i inne roboty ziemne, ale nie ułożono torów). Wybuch wojny krymskiej w 1853 roku i związane z tym napięcie w stosunkach austriacko-rosyjskich zmusiły rząd cesarza Franciszka Józefa II do podjęcia decyzji o usprawnieniu komunikacji w Galicji. Roboty przy tej linii podjęto ponownie w połowie września 1854 roku. Przebiegały one w błyskawicznym tempie dzięki zatrudnieniu przy niej 12 tysięcy żołnierzy. Prace trwały nieprzerwanie nawet podczas ostrej zimy i zostały ukończone po 11 miesiącach. Próbna jazda pociągu z Krakowa do Dębicy odbyła się 15 października 1855 roku. Późną jesienią tegoż roku linia kolejowa Kraków - Bochnia - Tarnów - Dębica była gotowa do eksploatacji.

20 lutego 1856 Oficjalne otwarcie linii kolejowej Kraków - Bochnia - Tarnów - Dębica długości 111 km dla regularnej komunikacji towarowej i pasażerskiej. Kursowały dwa pociągi dziennie. Z Dębicy do Krakowa jechało się wówczas 4 godziny 10 minut, a do Wiednia - 19 godzin 10 minut.
1 stycznia 1858 Z braku funduszy rząd wiedeński przyznał linię Towarzystwu Cesarsko-Królewskiej Uprzywilejowanej Galicyjskiej Kolei Arcyksięcia Karola Ludwika z zobowiązaniem przedłużenia jej do Lwowa.

1860 Początek budowy pierwszego stałego dworca kolejowego w Tarnowie. Był to budynek parterowy z wejściem od strony podjazdu i obszerną wiatą od strony torów. Składał się z przedsionka, westybulu z kasami, z oddzielnych poczekalni dla trzech klas pasażerskich i restauracji. Ponadto w obrębie dworca znajdowały się: kasa bagażowa, biuro pocztowe, pomieszczenia służbowe kolei i biuro zawiadowcy. Poza dworcem na stacji wybudowano prostokątną lokomotywownię na osiem maszyn, wagonownię, magazyn, stację wodną z pompą parową i warsztaty.

28 lipca 1873 Cesarz Franciszek Józef podpisał rozporządzenie dotyczące budowy linii kolejowej Tarnów - Tuchów - Stróże - Nowy Sącz - Leluchów, a już 4 września rozpoczęto pierwsze prace. Linia leluchowska miała charakter strategiczny. Budowano ją jako połączenie transkarpackie tak dla handlu, jak i dla użytku wojska na wypadek wojny z Rosją. Eksploatację tej linii powierzono Towarzystwu Pierwszej Węgiersko-Galicyjskiej Kolei Żelaznej.

18 sierpnia 1876 Przekazanie do użytku linii kolejowej Tarnów - Tuchów - Stróże - Nowy Sącz - Leluchów (dł. 147,7 km). Jednocześnie uzyskała ona połączenie z węgierską linią preszowską. Tarnów zaś stał się wówczas stacją węzłową.

1878 W ciągu każdej doby przez Tarnów, linią Kraków – Lwów, przetaczało się sześć pociągów pasażerskich (dwa pospieszne, dwa osobowe i dwa “mieszane”). Osobowe z Krakowa i Lwowa meldowały się koło południa, pospieszne i “mieszane” przyjeżdżały w nocy i nad ranem. Raz dziennie, o godzinie 1.45 po południu, odchodził pociąg z Tarnowa do Leluchowa, a raz w tygodniu we wtorek o 6 nad ranem pociąg "mieszany" ”do Nowego Sącza (Rozkład Jazdy 1878 rok).

1879 Rozpoczęto modernizację linii Karola Ludwika: przebudowa całej stacji w Tarnowie oraz mostów, które przygotowano pod ułożenie drugiego toru.

1889-1891 Położenia drugiego toru na linii Karola Ludwika Kraków - Lwów.

1 stycznia 1892 Po przeprowadzeniu szeregu działań o charakterze restrykcyjnym rząd austriacki przystąpił do upaństwowienia i przejęcia Kolei Karola Ludwika przez państwo.

1897 Początek przebudowy stacji Tarnów. Zmieniono układ torowy, poszerzając stację w kierunku południowym i przedłużając ją w kierunku zachodnim, co spowodowało również konieczność wydłużenia wiaduktu nad szosą na Strusinie (dziś ul. Krakowska). Przebudowano również magazyny. Największą inwestycją było poszerzenie, a właściwie budowa nowego dworca kolejowego. Stary budynek, wobec wzrastającej ilości podróżnych, okazał się zbyt mały i nie funkcjonalny.

15 października 1906 Otwarcie wybudowanej z funduszy prywatnych linii Tarnów - Żabno - Dąbrowa Tarnowska - Szczucin (dł. 48,6 km). Dziennie kursowały nią dwa składy pasażerskie lub mieszane. W 2000 roku zawieszono ruch pasażerski na tej linii.

1906-1910 Budowa nowego dworca kolejowego projektu E. Baudischa. Kubatura budynku wzrosła prawie dwukrotnie, a jego rzut powiększył się przez poszerzenie całej budowli wzdłuż torów i przesunięcie północnej fasady. Zwiększono znacznie powierzchnię przeznaczoną dla podróżnych, głównie poprzez budowę obszernego westybulu z wielkimi oknami, dwukrotnie wyższego od przylegających doń łączników, wiążących go z nieco mniejszymi salami restauracyjnymi. Od strony zachodniej do dworca dobudowano nowy budynek poczty. Nowy dworzec (w przeciwieństwie do starego – niskiego i długiego, bez żadnych akcentów wertykalnych) jest gmachem monumentalnym o wyraźnej przewadze elementów pionowych. Jego bryła, złożona z kilku graniastych członów, dominuje nad otoczeniem. Przy dworcu oraz nad platformą drugiego peronu założono wiaty na żeliwnych kolumnach; zaś obydwa perony połączono tunelem.

24 listopada 1910 Uroczyste otwarcie i przekazanie do eksploatacji dworca kolejowego w Tarnowie. Gazeta "POGOŃ" z dnia 27 listopada 1910 roku pisała:
„Nareszcie — po kilku latach prawdziwej męki, zarówno personelu kolejowego, jak przejeżdżającej Publiczności, doczekaliśmy się nowego dworca kolejowego, którego otwarcie odbyło się bardzo uroczyście we czwartek d. 24 listopada 1910 roku.
W pięknie przystrojonym westybulu zebrali się liczni przedstawiciele władz rządowych i autonomicznych, duchownych i świeckich, posłowie do Rady państwa i Sejmu, delegaci instytucji miejscowych i przedstawiciele miejscowego personelu kolejowego, ażeby uczestniczyć w uroczystości poświęcenia, którego dokonał Najpierw- Ks. Biskup tarnowski Dr Leon Wałęga, w asystencji ks. Dr. Dutkiewicza, rektora Seminarium Duchownego i ks. Tyczkowskiego, superyora Księży Misjonarzy. W zastępstwie ministra kolejowego, który z powodu otwarcia w tymże dniu sesji Rady państwa, przyjechać nie mógł, przybyli: szef sekcji Kosiński i wice sekretarz minister Dr Leopold Starzewski, a w zastępstwie namiestnika radca Ustyanowski. Władze wojskowe reprezentował gen. Ziegler, Krakowską Izbę handlową prezes Dattner, krajowe władze kolejowe: dyr. kolei radca dworu Zborowski, wicedyrektor Jasiński, st. inspektor May wałd. Rappaport, Dr M, Starzewski, insp. Saller, Winkler, Cyprian, sekr. prezyd. Dr Spitzer, insp Kaiser, Moldauer i Jana, naczelnik stacyi w Tarnowie.

Prócz tego przybyli: JW. Ks. inf. Walczyński, marszałek powiatu i poseł do Rady państwa ks. Dr Zyguliński, poseł Dr. Battaglia, burmistrz m. N. Sącza Barbacki i poseł sejmowy Witos.

Rada m. Tarnowa stanęła in corpore z burmistrzem Dr. Tertilem, — c. k. Starosta radca Nam. Reiner z naczelnikami władz państwowych — dyrektorowie szkół średnich: Trochanowski, Dr Leniek i Jaglarz, a wreszcie reprezentanci personelu wykonawczego, budowy.

Przeprowadzony w uroczystej asyście do prowizorycznego ołtarzyka, stanowiącego zarazem mównicę, dopełnił ks. Biskup Wałęga poświęcenia hali, potem w odniosłych słowach przemówił o znaczeniu i przeznaczeniu nowego gmachu, wyrażając publicznie uznanie swe dla miejscowego personelu kolejowego.

Następnie zabrał głos burmistrz Dr Tertil, a zwracając uwagę na ogólne znaczenie nowego dworca w Tarnowie, złożył podziękowanie posłowi Battaglii za gorliwe zabiegi u władz, a przedstawicielom władz, tj. ministrowi kolejowemu, szefowi sekcji Kosińskiemu i radcom dworu Horoszkiewiczowi i Dr Zborowskiemu, który z niezwykłą energią i gorliwością budowę tę do skutku doprowadził, serdeczne podziękowanie.

Zwrócony do p. insp. Jany, jako przedstawiciela miejscowego zarządu slacyi, wyraził burmistrz imieniem miasta życzenie, ażeby szlachetne myśli inicjatorów i wykonawców tego epokowego dzieła ziściły się w całej pełni, co tym łatwiej wobec nowych urządzeń miejskich spełnić się może. Wzniesiony przezeń okrzyk na cześć wielkodusznego Monarchy, powtórzono z zapałem, następnie zabrał głos szef sekcji Kosiński, który oddając dworzec imieniem ministra do publicznego użytku, podziękował zarazem Dr Zborowskiemu. za troskliwe czuwanie nad przeprowadzeniem budowy — zakończyło zaś uroczystość przemówienie Dr Battaglii na temat ekonomicznego podniesienia miasta przez inwestycje.

1911 Władze kolejowe zafundowały dla dworca w Tarnowie dziesięć wielkich malowideł olejnych przedstawiających "najpiękniejsze widoki" Tatr i Pienin. Prasa tarnowska pisała: "Wchodząc do hali od strony peronu widzimy po prawej ręce mały obraz przedstawiający "Bramę Kraszewskiego", następnie wielki środkowy widok z "Olczyskiej Doliny" i mały przedstawiający "Sokolicę". Po stronie lewej umieszczono mały widok "Wielkiego Szczytu Wideł", wielki środkowy "Batyzowiecką Grań" z jeziorem i mniejszy środkowy obraz przedstawiający "Okno na Grani". Resztę obrazów stanowią "Siklawa" tudzież fragmenty nizin "Podhala".

1915 Wycofujące się wojska rosyjskie w rejonie Tarnowa zniszczyły kolejowe obiekty inżynieryjne, m.in. most na rzece Dunajec. Atakujące zaś wojska państw centralnych, prowadząc artyleryjski ostrzał miasta, zrujnowały częściowo dworzec kolejowy.

11 listopada 1918 Powstaje niepodległa II Rzeczpospolita Polska. Zarządzanie kolejami w Galicji przechodzi w polskie ręce.

1919 Ministerstwo Komunikacji przekształcono w Ministerstwo Kolei Żelaznych.

1920 Uruchomienie kolejowych warsztatów napraw wagonów osobowych i towarowych w Tarnowie.

1926 Prezydent RP przywraca Ministerstwo Komunikacji i tworzy przedsiębiorstwo “Polskie Koleje Państwowe”.

1927 Oddano do użytku bocznicę kolejową do fabryki Związków Azotowych oraz przystanek kolejowy w Dąbrówce Infułackiej (dziś Tarnów Mościce).

30 czerwca 1929 Na dworzec kolejowy w Tarnowie wjechał specjalny pociąg, którym sprowadzono z Syrii trumnę z prochami Wielkiego Polaka, generała Józefa Bema.

1938 Na trasie Kraków - Tarnów - Rzeszów - Przemyśl w ciągu doby kursowało piętnaście pociągów. Linię Kraków - Tarnów - Nowy Sącz - Krynica obsługiwało zaś dziesięć pociągów, natomiast po linii Tarnów - Szczucin jeździło pięć pociągów (Urzędowy Rozkład Jazdy ... 1938 rok).

28 sierpnia 1939 Z Tarnowa wyjechały pociągi z ostatnimi zmobilizowanymi jednostkami wojskowymi, kilka godzin później doszło do tragedii. Można powiedzieć, że II wojna światowa zaczęła się w Tarnowie. Na tarnowskim dworcu kolejowym, w przechowalni bagażu, nastąpił wybuch podłożonej bomby zegarowej, powodując ofiary w ludziach oraz zniszczenie części dworca. W wyniku eksplozji zginęło 20 osób przebywających w poczekalni i restauracji, a 35 osób zostało rannych. Był to zamach przeprowadzony przez hitlerowskiego dywersanta z Bielska Białej.

14 czerwca 1940 Z tarnowskiego dworca kolejowego wyruszył pierwszy transport 753 więźniów do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu.

1945 Niemcy, wycofując się pod naporem Armii Czerwonej, zniszczyli mosty na rzekach Dunajec i Biała. W 50% zdewastowane zostały też urządzenia zabezpieczenia ruchu na stacji Tarnów.

1946-1949 Odbudowa linii kolejowych po zniszczeniach II wojny światowej.

1947 W budynku, przylegającym od strony wschodniej do głównego gmachu dworca kolejowego Tarnowie, rozpoczęła się kulturalna działalność kolejarzy. Znalazły tu miejsce kolejno świetlica, a następnie Klub Związku Zawodowego Kolejarzy wraz z biblioteką.

28 września 1962 Zelektryfikowano linię kolejową na odcinku Kraków Podłęże - Tarnów Zachodni (Tarnów Mościce).

25 września 1963 Uruchomiono trakcję elektryczną na odcinku z Tarnowa Zachodniego (Mościce) do Rzeszowa.

1965-1977 Przebudowa wiaduktu nad ulicą Krakowską w Tarnowie, budowa obiektów polepszających bezpieczeństwo ruchu podróżnych oraz dworca na stacji Tarnów Zachodni (Mościce).

1966 W Klubie Kolejarza w Tarnowie powstał zespół „Bałtowie”, który działając blisko 10 lat i przechodząc ewolucję od wokalno-instrumentalnej grupy beatowej do kapeli jazzrockowej, zdobywał główne trofea na najważniejszych krajowych festiwalach dla muzyków amatorów, wielokrotnie gościł na antenie Polskiego Radia, a także TVP. Każdy występ „Bałtów” w Tarnowie był równoznaczny z pełną widownią. Założycielem i kierownikiem muzycznym zespołu był Roman Stępień, a w jego składzie grali m.in.: Paweł Birula - zwycięzca Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Studenckiej, wokalista Teatru STU, a następnie grupy „EXODUS”, a także Tomasz Żeliszewski - aktualny perkusista i menadżer Budki Suflera.

1974–1994 W Klubie Kolejarza działalność muzyczną prowadził pod kierownictwem Romana Stępnia – zespół VETO, również uczestniczący w życiu kulturalnym Tarnowa, laureat licznych muzycznych festiwali. Zespół występował również podczas różnorodnych kolejarskich imprez w na terenie niemal całej Polski. Po wyjazdach za granicę znacznej części zespołu swą dalszą działalność w kolejnych latach kontynuował jako „Rodzinna Formacja Muzyczna”.

Kwiecień 1984 Rozpoczęto modernizację linii Tarnów - Tuchów - Stróże - Nowy Sącz - Muszyna - Krynica - Leluchów (elektryfikacja i zmiana profilu trasy).

30 listopada 1984 Oddano do eksploatacji pierwszy odcinek zelektryfikowanej linii leluchowskiej Tarnów – Tuchów. Prace na całej linii do Leluchowa i Krynicy zakończono w 1987 roku.

31 maja - 2 czerwca 1996 Jubileuszowe uroczystości w Tarnowie z okazji 140-lecia linii Kraków - Bochnia - Tarnów - Dębica, 120-lecie linii Tarnów - Nowy Sącz - Leluchów i 90-lecie linii Tarnów - Szczucin. W programie obchodów zorganizowano konkurs plastyczny dla dzieci “Koleją w Świat”, koncert muzyczny, wystawę taboru kolejowego, uroczysty wjazd i powitanie pociągu retro z Krakowa, którym podróżowano z Tarnowa do Szczucina. Na wyznaczonych stacjach odbyły się spotkania i programy artystyczne przygotowane przez poszczególne gminy. Imprezę zakończył festyn dla dzieci i dorosłych na stadionie “Tarnovia” w Tarnowie. Ponadto Poczta Polska wydała z tej okazji okolicznościowy datownik. Inicjatorami obchodów tych jubileuszy byli: Krzysztof Jasiński z Wagonowni PKP w Tarnowie oraz Paweł Sroka z TVP Kraków.

11 czerwca 1997 Na torach PKP w Tarnowie miały miejsce nietypowe prymicje. W Wagonowni PKP w Tarnowie została odprawiona Msza św. prymicyjna, której przewodniczył były pracownik tej jednostki – ojciec Mariusz Jachym, redemptorysta. Mszę św. prymicyjną o. Jachym odprawił przy udekorowanym ołtarzu na platformie wagonu towarowego. Do wagonu została dołączona lokomotywa. Jej sygnał kilkakrotnie zabrzmiał podczas uroczystości. Ojciec Mariusz od lat związał się z tarnowską PKP, gdzie uczęszczał do szkół kolejowych, a następnie pracował przy naprawie wagonów. To właśnie tu zrodziło się powołanie misjonarza, który w dniu święceń kapłańskich otrzymał dekret posyłający go do pracy misjonarskiej w Boliwii o której zawsze marzył. Tarnowscy kolejarze postanowili zorganizować tę uroczystość, aby pożegnać swojego kolegę ze szkolnej ławy, i z pracy.

1998 Rozpoczęto restrukturyzację, komercjalizację i prywatyzację PKP.

2000–2004 W pomieszczeniach Klubu Kolejarza, które funkcjonowały pod patronatem PKP CARGO S.A., działał zespół „Slight Confussion” – zrzeszający pod opieką Romana Stępienia młodych tarnowskich muzyków. Zespół aktywnie uczestniczył także w imprezach kulturalnych Tarnowa, zdobywając trofea na muzycznych Festiwalach. Z męskiej części tego grona wyłoniła się w 2004 roku, zaliczana do ścisłej krajowej czołówki młodych zespołów jazzowych, grupa „Up to date”, której współtwórcą obok tarnowskich muzyków (Bartek Rojek, Kuba Cywiński, Rafał Stępień) był wybitny gorzowski skrzypek Adam Bałdych.

2005 Poseł na Sejm RP Ziemi Tarnowskiej Michał Wojtkiewicz złożył na komisjach sejmowych interpelacje i rozpoczął starania w sprawie przeznaczenia odpowiednich środków finansowych z budżetu Państwa na remont zabytkowego dworca kolejowego w Tarnowie.

2006 Dzień w Stacji Tarnów: z transportu kolejowego korzysta około 3500 osób, przejeżdża i odjeżdża we wszystkich kierunkach prawie 100 pociągów pasażerskich (osobowe, pospieszne, ekspresowe i międzynarodowe). Bieg rozpoczyna i kończy tu oraz przejeżdża tranzytem ponad 80 pociągów towarowych. Na Węźle PKP Tarnów działa Zakład Przewozów Towarowych PKP CARGO S.A., oraz kilka sekcji biur i posterunków innych zakładów spółek kolejowych PKP.

3-4 czerwca 2006 Jubileuszowe uroczystości w Tarnowie z okazji 150-lecia linii Kraków - Bochnia - Tarnów - Dębica, 130-lecia linii Tarnów - Nowy Sącz - Leluchów i 100-lecia linii Tarnów – Szczucin (na niej od 2000 roku zawieszono ruch pasażerski). W programie obchodów zorganizowano m.in.:, wystawę taboru kolejowego. Podziwiano uroczysty wjazd pociągu retro z gośćmi z Krakowa, którym następnie podróżowano z Tarnowa do Tuchowa. W międzyczasie podczas jego postoju przy peronie pierwszym przedstawiono spektakl teatralny. Poczta Polska z tej okazji wydała okolicznościowy datownik oraz kartkę pocztową. Inicjatorami obchodów tych jubileuszy byli: Urząd Miasta Tarnowa, Miasto i Gmina Tuchów, Krzysztof Jasiński z Zakładu Przewozów Towarowych w Tarnowie oraz PKP CARGO S.A. – sponsor pociągu retro.

2006 Pod koniec roku, staraniem posła na Sejm RP Michała Wojtkiewicza, przystąpiono do generalnego remontu niemal wszystkich elementów dworca PKP w Tarnowie.

2007-2010 Generalny remont dworca kolejowego w Tarnowie.

2008 W związku z remontem dworca kolejowego w Tarnowie oraz likwidacją patronującego Zakładu Przewozów Towarowych spółki PKP CARGO S.A. zakończono długoletnią działalność kulturalną i bibliotekarską w pomieszczeniach Klubu Kolejarza.

13 listopada 2010 - 100 LAT I DRUGIE NARODZINY DWORCA KOLEJOWEGO W TARNOWIE.

Tarnowski dworzec kolejowy otwarto po generalnym remoncie. Wymieniono podłogi, instalację elektryczną, wodno-kanalizacyjną i teletechniczną. Odnowiono elewację budynku i jego wnętrze. Wyremontowano dach, stropy, pomieszczenia kas biletowych, korytarze, poczekalnie dla podróżnych. Prace nie ominęły również fundamentów, które trzeba było wzmocnić. Głównym celem tej modernizacji było odtworzenie oryginalnej architektury tarnowskiego dworca kolejowego oraz połączenie tego ze współczesnymi standardami obsługi pasażerów. I w pełni udało się to zrealizować.

Prawie trzy lata trwały zmagania budowlańców, kolejarzy, architektów, konserwatorów zabytków i artystów plastyków przy renowacji tarnowskiego dworca. Całość modernizacji kosztowała 42 mln zł. Biuro rzecznika PKP S.A. podało, że tylko w 2010 roku do rewitalizacji dworca w Tarnowie zużyto 130 metrów sześciennych betonu, ponad 20 ton konstrukcji stalowych, 2 kilometry kabli, 177 ton tynku, ponad 3300 litrów farb, 50 ton cementu i... niemal 400 kilogramów gwoździ.

Przy tej modernizacji szczególną uwagę poświęcono odnowieniu zabytkowych fresków, malowideł i elementów rzeźbiarskich. Wymianie i renowacji poddano także okna, drzwi i parapety. Z okazji 100-lecia tarnowskiego dworca Zarząd PKP S.A. ufundował dwa współczesne, wielkoformatowe obrazy o tematyce, nawiązującej do projektów Edmunda Cieczkiewicza. Wykonał je bieszczadzki artysta malarz Tomasz Żyto-Żmijewski. Jego obrazy zawisły na ścianach tarnowskiego dworca kolejowego w dniu jego uroczystego otwarcia po gruntownie wykonanym generalnym remoncie. Tarnowski dworzec odremontowano z niespotykaną pieczołowitością. Jednocześnie należycie przystosowano go do obsługi podróżnych. W budynku dworca jest sześć kas biletowych, poczekalnia dla pasażerów, skrytki bagażowe i nowoczesny system informacji wizualnej. Toalety są przystosowane także dla osób niepełnosprawnych.

Ponadto w budynku dworca znajduje się bankomat, a także kafejki z dostępem do Internetu, saloniki prasowe, restauracje i punkty z małą gastronomią. Jest też księgarnia, biuro podróży oraz kwiaciarnia. Działa również Biuro Wystaw Artystycznych Galerii Miejskiej, wkrótce będzie też punkt informacji miasta Tarnowa. Wiele osób uważa, że po tym ostatnim remoncie hol i pomieszczenia tarnowskiego dworca PKP przypominają wnętrza eleganckich hoteli z początku XX wieku. Również na zewnątrz gmach ten wygląda dzisiaj szczególnie efektownie. Nie tylko ze względu na nową elewację, ale głównie za sprawą oryginalnej iluminacji całego dworca i jego otoczenia. Nocą dworzec wygląda bajecznie. Metamorfozie uległ też plac przed dworcem. Położono na nim nową nawierzchnię z kostki porfirowej i bazaltowej, sprowadzaną aż z Włoch. Wieczorami i nocą plac dworcowy rozświetlają stylowe lampy oświetleniowe. Cały budynek jest monitorowany, zarówno w środku, jak i na zewnątrz. Taki jest najpiękniejszy polski dworzec kolejowy XXI wieku.

28 grudnia 2010 PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. podpisały umowę na zaprojektowanie i modernizację linii kolejowej E30 między Krakowem i Rzeszowem. Całkowity koszt przedsięwzięcia wyniesie blisko 5 mld zł z czego unijne dofinansowanie w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko przekroczy 2,9 mld zł. Dzięki modernizacji pociągi osobowe na tej trasie będą osiągać 160 km/h, a towarowe - 120 km/h. Po zakończeniu prac w grudniu 2014 r. czas przejazdu pociągów pomiędzy Krakowem i Rzeszowem ulegnie skróceniu o 71 minut z 2 godzin 26 minut do 1 godziny 15 minut. Pociągi kursujące między Krakowem i Tarnowem, które obecnie pokonują tą trasę w 1 godz. 10 minut, po modernizacji będą jechać 37 minut. Podobnie będzie między Tarnowem i Rzeszowem. W ramach modernizacji całkowicie przebudowany zostanie układ torowy na odcinku o długości 138,9 km, a także 16 stacji kolejowych i 13 przystanków. Przebudowanych lub zbudowanych na nowo zostanie 346 obiektów inżynieryjnych, w tym 130 wiaduktów i mostów. Zaplanowano likwidację 47 przejazdów drogowych i zastąpienie ich obiektami bezkolizyjnymi. Inwestycja z racji swoich rozmiarów została podzielona na sześć przetargów na zaprojektowanie i wykonanie poszczególnych odcinków trasy. Będą one realizowane równolegle w latach 2011 – 2014.

30 grudnia 2010 Zawarta została umowa pomiędzy krakowskim oddziałem Centrum Realizacji Inwestycji spółki PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. i Przedsiębiorstwem Napraw Infrastruktury w Warszawie na zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych dla zadania pod nazwą: „Modernizacja linii kolejowej nr 96 Tarnów - Leluchów na odcinku Tarnów - Stróże”, realizowanego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego. Termin rozpoczęcie robót został zaplanowany na maj 2011 roku. Zakres prac obejmuje między innymi wymianę nawierzchni na długości ok. 13 km, przebudowę 5 mostów i 4 przepustów, wymianę 9 rozjazdów, wymianę 80 słupów sieci trakcyjnej. W ramach tej inwestycji przewiduje się również budowę urządzeń sterowania ruchem kolejowym na mijankach w Łowczowie i Siedliskach, budowę systemu zdalnego sterowania na stacji Tuchów, wymianę półsamoczynnej blokady liniowej na szlakach Bobowa - Wilczyska i Wilczyska - Stróże, budowę urządzeń samoczynnej sygnalizacji przejazdowej na czterech przejazdach kolejowych oraz przebudowę urządzeń rogatkowych na dwóch przejazdach. Celem projektu jest poprawa i usprawnienie systemu transportu publicznego na obszarze województwa małopolskiego, przyczyniającego się do zwiększenia atrakcyjności gospodarczej regionu i systemu kolejowych przewozów pasażerskich.

28 stycznia 2011 Na małopolskie tory wyjechały dwa nowe, komfortowe pociągi, zakupione przez władze samorządowe Małopolski. Pierwszy kurs nowego pociągu zakończył się w Tarnowie. Pojazdy typu ACATUS-2 wyprodukowane zostały specjalnie na zamówienie Województwa Małopolskiego. Pociągi te osiągają prędkość nawet do 160 km/h. Planuje się, że w tym regionie będą obsługiwać różne połączenia. Pojazdy wyposażone są w 180 miejsc siedzących. Wagony posiadają obniżoną podłogę do wysokości 760 mm ponad główkę szyny. Składy przystosowano do obsługi podróżnych poruszających się na wózkach inwalidzkich, montując specjalne windy. W każdym pojeździe wydzielono 20 miejsc klasy 1. Pociągi wyposażone są w klimatyzację, monitoring wnętrza, instalację rozgłoszeniową i informacyjną. W sumie Województwo Małopolskie zakupiło pięć tego typu pociągów. Kolejne trzy wyjadą na tory Małopolski już latem 2011 roku. Całkowity koszt zamówienia, obejmujący zakup 5 pojazdów, wynosi ponad 91 mln zł. Inwestycja jest współfinansowana ze środków unijnych w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Dotacja unijna wynosi ponad 62 mln zł. Województwo przekazało te nowoczesne pociągi spółce samorządowej Przewozy Regionalne – Małopolskiemu Zakładowi Przewozów Regionalnych. Jeden ze składów regularnie kursuje na trasie Kraków Główny – Tarnów – Nowy Sącz.

2011 Dzień stacji Tarnów: z transportu kolejowego korzysta ponad 3000 osób, przejeżdża i odjeżdża we wszystkich kierunkach ponad 100 pociągów pasażerskich (osobowe, pospieszne, ekspresowe i międzynarodowe). Bieg rozpoczyna i kończy oraz przejeżdża tranzytem prawie 100 pociągów towarowych. Na Węźle PKP Tarnów jednak nie działa już samodzielnie żaden zakład kolejowy. Są tylko przedstawicielstwa spółek PKP S.A.: działy, sekcje i posterunki związane z ruchem pociągów pasażerskich i towarowych.

20 lutego 2011 155 LAT KOLEI W TARNOWIE

Opracowanie: Krzysztof Jasiński

PKP CARGO S.A.

Południowy Zakład Spółki w Nowym Sączu,

Sekcja Przewozów i Ekspedycji w Tarnowie

Zdjęcia i reprodukcje: Krzysztof Jasiński e-mail: kjasinski@tlen.pl

Źródło: Stanisław Potępa „Fiakrem po Tarnowie” Tarnów 1989 r.

Reprodukcje kart pocztowych i biletów ze zbiorów:

Muzeum Okręgowe w Tarnowie i Archiwum Państwowe w Tarnowie